Sposób przekazania i odliczenia darowizny
Wpłata musi być dokonana w danym roku podatkowym. Dowodem, który poświadcza darowiznę jest dowód wpłaty wyłącznie na rachunek bankowy obdarowanego. Co oznacza, że odliczeniu nie będzie podlegała darowizna wpłacona np. osobiście do kasy organizacji i poświadczona dowodem wpłaty KP.
Odliczeniu, nie podlega także darowizna na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.
Obowiązki darczyńcy
Na mocy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 18 listopada 2004 roku (Dz. U. Nr 254, poz. 2533) nałożono na podatników korzystających z odliczenia z tytułu przekazanych darowizn obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym kwoty przekazanej darowizny, kwoty odliczonej darowizny oraz danych identyfikacyjnych obdarowanego, w szczególności jego nazwę, adres i numer identyfikacji podatkowej.
Obowiązki obdarowanego
Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z 18 listopada 2004 roku zmieniła też obowiązki podatników otrzymujących darowizny poprzez konieczność wyodrębnienia w zeznaniu podatkowym kwoty ogółem otrzymanych darowizn ze wskazaniem celów jej przeznaczenia zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego, wraz z wyszczególnieniem darowizn pochodzących od osób prawnych z podaniem nazwy i adresu darczyńcy, jeżeli jednorazowa kwota darowizny przekracza 15.000 zł lub jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekracza 35.000 zł. W terminie składania zeznania podatkowego mają oni również obowiązek udostępnić do publicznej wiadomości poprzez publikacje w Internecie, środkach masowego przekazu lub wyłożenie dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych, informacje, o których mowa wyżej i w formie pisemnej zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Z obowiązku tego zwolnione są podmioty, których przychody za dany rok podatkowy nie przekraczają 20.000 zł.
Darowizny rzeczowe
Przedmiotem darowizny poza pieniędzmi (w ramach 10% odliczenia dla osób prawnych) mogą być także rzeczy. Dowodem przekazania darowizny rzeczowej poza umową darowizny, w której określono wartość przedmiotu darowizny jest oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu. Zaniżenie wartości towaru poniżej wartości rynkowej o ile jest to towar pełnowartościowy (zdatny do użytkowania), nowy lub używany jest przestępstwem skarbowym.
Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru uwzględniającą należny podatek od towarów i usług. Oznacza to m.in. że przekazując darowiznę rzeczową darczyńca (w niektórych przypadkach także obdarowany) zobligowany jest do poniesienia kosztu podatku VAT.
Darowizny od osób fizycznych
Darczyńca będący osobą fizyczną może od dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania odliczyć wartość darowizny, nie przekraczającą 6% dochodu w roku podatkowym.
Odliczaniu podlegają darowizny na rzecz organizacji pozarządowych działających w sferze pożytku publicznego. Obszary te określone są w artykule 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) oraz na cele kultu religijnego.
Darowizna nie może być przekazana m.in. na rzecz osoby fizycznej.
W zeznaniu rocznym należy wykazać kwotę przekazanej darowizny, kwotę odliczonej darowizny oraz określić obdarowanego poprzez podanie m.in. jego nazwy i adresu.
Ulgi i odliczenia
Cele
Darowizny podlegające odliczeniu mogą zostać przekazane na następujące cele pożytku publicznego:
1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
2. zapewnienia zorganizowanej opieki byłym żołnierzom zawodowym, którzy uzyskali uprawnienie do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej, inwalidom wojennym i wojskowym oraz kombatantom;
3. działalności charytatywnej;
4. podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
5. działalności na rzecz mniejszości narodowych;
6. ochrony i promocji zdrowia;
7. działania na rzecz osób niepełnosprawnych;
8. promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
9. upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
10. działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
11. działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
12. nauki, edukacji, oświaty i wychowania;
13. krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;
14. kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji;
15. upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
16. ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
17. porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;
18. upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa;
19. upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
20. ratownictwa i ochrony ludności;
21. pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
22. upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
23. działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
24. promocji i organizacji wolontariatu;
25. działalności wspomagającej technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pożytku publicznego, w zakresie określonym wyżej.
Beneficjenci
Beneficjentami odliczanych darowizn mogą być nie tylko organizacje pożytku publicznego, ale również:
• organizacje pozarządowe, czyli nie będące jednostkami sektora finansów publicznych; w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia;
• osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
• stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
Odliczeniu podlegają również darowizny na rzecz równoważnych organizacji określonych w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele. Innymi słowy można odliczyć darowizny na rzecz organizacji, które mają podobny charakter w państwie UE, w którym działają.
Minister Finansów ogłasza listę organizacji pożytku publicznego na dzień 30 listopada danego roku, dla celów przekazania 1% podatku. Te organizacje mogą być beneficjentami dodatkowej odliczanej od dochodu darowizny, można jednak odliczyć również darowizny dokonane na rzecz podmiotów nie znajdujących się na tej liście, a spełniających warunki.
Uwaga ! Odliczenia UE
Odliczenia w ramach darowizny można dokonać również na rzecz równoważnych organizacji określonych w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.
Prawo do odliczenia darowizny na rzecz organizacji określonej w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącej działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, przysługuje podatnikowi pod warunkiem:
• udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, realizującą cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych oraz
• istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub odrębnych ustaw, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę.
Warto zatem przypomnieć Dyrektywę Rady z dnia 19 grudnia 1977 r. dotyczącą wzajemnej pomocy właściwych władz Państw Członkowskich w obszarze podatków bezpośrednich oraz opodatkowania składek ubezpieczeniowych (77/799/EWG) (Dz.U. L 336 z 27.12.1977, str. 15): „Zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy, właściwe władze Państw Członkowskich udzielają sobie wszelkich informacji, które mogą im umożliwić dokonanie prawidłowego naliczenia podatków od dochodu i kapitału”.
Limit
Łączna kwota odliczeń z każdego z tytułów wymienionych w tabeli oraz ze wszystkich tych tytułów łącznie nie może przekroczyć w roku podatkowym 6% dochodu, tzn. darowizna dokonana w kwocie wyższej nie będzie mogła zostać odliczona.
Jeżeli darowizna podlega opodatkowaniu VAT, odliczamy wartość brutto z VAT.
Dokumenty
Odliczenie przysługuje pod warunkiem, że wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.
Choć umowa darowizny powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego, dla jej skuteczności, a zarazem dla uzyskania prawa do odliczenia, wystarczy, że zostanie spełniona. Zatem sam dowód wpłaty już wystarcza.
Niemniej jednak, jeżeli zostanie zawarta umowa darowizny obejmująca wpłaty w roku 2008 i w latach następnych, umowa stanie się skuteczna dopiero z chwilą zapłaty ostatniej kwoty, zatem już po 2008 r. W takiej sytuacji odliczenie nie przysługiwałoby, toteż takie długoterminowe umowy należy zawierać w formie aktu notarialnego.
Dla odliczenia darowizny na rzecz organizacji określonej w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącej działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, niezbędne jest:
• udokumentowanie przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, realizującą cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych (ustawodawca przyjął, że organizacja ta zna prawo polskie) oraz
• istnienie (nie udokumentowanie, samo istnienie) podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub odrębnych ustaw, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę (pomoc podatkowa fiskusa zagranicznego).
W którym zeznaniu
Nie ma znaczenia, czy darowiznę odliczamy od dochodu (podatek dochodowy albo podatek tonażowy) czy od przychodu (ryczałt ewidencjonowany). Możemy odliczać nawet część darowizny w jednym zeznaniu, część w innym. Ważne, by tej samej kwoty nie odliczyć dwukrotnie.
W zeznaniu wykazujemy, komu i ile przekazaliśmy tytułem darowizny.
Otrzymałem zwrot darowizny
Nie warto ukrywać faktu zwrotu darowizny, bowiem w przypadku zwrotu dokonanej darowizny, obdarowany jest obowiązany przekazać urzędowi skarbowemu informację o zwróconej podatnikowi darowiźnie, w terminie miesiąca od dnia dokonania zwrotu.
Jeżeli zwrot darowizny w jakiejkolwiek formie nastąpił po zlożeniu zeznania rocznego, należy skorygować zeznanie roczne. Jeżeli zwrot darowizny w jakiejkolwiek formie nastąpił przed złożeniem zeznania rocznego – nie można takiej darowizny odliczyć w zeznaniu rocznym.
Pomóż organizacji
Jeżeli dostaniesz nagrodę i przekażesz ją organizacji działającej na cele pożytku publicznego, to nie zapłacisz podatku dochodowego od otrzymanej nagrody.
Wolne są bowiem od podatku dochodowego przyznane przez krajowe i zagraniczne organy władzy i ich urzędy, w tym jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, oraz krajowe, zagraniczne i międzynarodowe organizacje (instytucje) i ich organy, nagrody:
• za wybitne osiągnięcia z dziedziny nauki, kultury i sztuki,
• z tytułu działalności na rzecz praw człowieka
– w części przekazanej jako darowizna przez podatników, którzy otrzymali te nagrody, na rzecz instytucji realizującej cele pożytku publicznego.
Zwolnienie ma zastosowanie, jeżeli:
• wysokość nagrody przekazanej na rzecz instytucji realizującej cele pożytku publicznego jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanej instytucji, a w przypadku nagrody innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynika wartość przekazanej nagrody, oraz oświadczeniem obdarowanej instytucji o jej przyjęciu,
• nagroda została przekazana najpóźniej do dnia upływu terminu dla złożenia zeznania rocznego PIT, składanego za rok podatkowy, w którym otrzymano nagrodę (np. nagroda otrzymana w 2009 r. przekazana do 30 kwietnia 2010 r. będzie wolna od podatku).